របាយការណ៍ស្តីពី របៀបដាំទុរេនលក្ខណៈគ្រួសារ
សេចក្តីផ្តើម
ទុរេនត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្តេចនៃផ្លែឈើ ហើយមានប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងខ្លាំងនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។ រសជាតិដ៏ពិសេស និងក្លិនដ៏ខ្លាំងរបស់វា បានធ្វើឱ្យវាក្លាយជាផ្លែឈើដែលគេស្វែងរកយ៉ាងច្រើន ។ ការដាំដុះទុរេនក្នុងលក្ខណៈគ្រួសារ មិនត្រឹមតែអាចជាប្រភពនៃអាហារសម្រាប់គ្រួសារប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងអាចបង្កើតជាចំណូលបន្ថែមទៀតផង ។ របាយការណ៍នេះមានគោលបំណងផ្តល់នូវការណែនាំដ៏ទូលំទូលាយ និងងាយស្រួលក្នុងការអនុវត្តសម្រាប់បុគ្គល ឬគ្រួសារដែលចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការដាំទុរេនទ្រង់ទ្រាយតូចនៅកម្ពុជា។ គោលការណ៍ណែនាំនេះនឹងគ្របដណ្តប់លើគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ចាប់ពីការជ្រើសរើសទីតាំង និងការរៀបចំដី រហូតដល់ការថែទាំដំណាំ និងការប្រមូលផល។
លក្ខខណ្ឌបរិស្ថានដែលសមស្រប
សណ្ឋានដី
លក្ខខណ្ឌដីដ៏សំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់ការដាំដុះទុរេនគឺការបង្ហូរទឹកបានល្អ។ ដើមទុរេនងាយនឹងរងការខូចខាតដោយសារដីដែលសើមជោកជាំ ដែលអាចនាំឱ្យរលួយឫស និងស្លាប់ដើម ។ ដូច្នេះ ការជ្រើសរើសទីតាំងដាំដុះដែលមានលក្ខណៈបង្ហូរទឹកល្អ គឺជាកត្តាចាំបាច់។ ដីដែលមានទំនោរតិចៗ ចន្លោះពី ៦ ទៅ ១២ ដឺក្រេ ឬតំបន់ជើងភ្នំ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាសមស្របបំផុតសម្រាប់ការដាំទុរេន ។ ទីតាំងបែបនេះជួយឱ្យទឹកហូរបានស្រួល ដែលការពារការកកស្ទះទឹកនៅជុំវិញឫស។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការដាំដុះនៅលើដីរាបស្មើក៏អាចធ្វើទៅបានដែរ ប្រសិនបើមានការរៀបចំប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។ លើសពីនេះទៀត កម្ពស់នៃទីតាំងដាំដុះពីនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ មិនគួរលើសពី ៦០០ ទៅ ៩០០ ម៉ែត្រឡើយ ព្រោះកម្ពស់ខ្ពស់ជាងនេះ អាចមិនសូវអំណោយផលសម្រាប់ការលូតលាស់របស់ទុរេន ។ ការលើកដី ឬការធ្វើរង អាចជាវិធីសាស្ត្រដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយក្នុងការធានាបាននូវការបង្ហូរទឹកល្អ និងជួយឱ្យប្រព័ន្ធឫសរបស់ទុរេនលូតលាស់បានកាន់តែប្រសើរ ។ ជាពិសេស ដីខ្សាច់លាយដីឥដ្ឋត្រូវបានគេណែនាំ ព្រោះវាមានលក្ខណៈបង្ហូរទឹកល្អ និងរក្សាសំណើមបានគ្រប់គ្រាន់ ។
អាកាសធាតុ
ទុរេនជាដំណាំត្រូពិច ដែលត្រូវការបរិយាកាសក្តៅ និងមានសំណើមសម្រាប់ការលូតលាស់ល្អ។ សីតុណ្ហភាពដែលសមស្របបំផុតសម្រាប់ការដាំដុះទុរេនគឺស្ថិតនៅក្នុងចន្លោះពី ២៤ ទៅ ៣២ អង្សាសេ ជាមួយនឹងសំណើម 상대적으로ខ្ពស់ប្រហែល ៧៥ ទៅ ៨០ ភាគរយ ។ សីតុណ្ហភាពជាមធ្យមប្រចាំថ្ងៃមិនគួរធ្លាក់ចុះក្រោម ២២ អង្សាសេឡើយ ព្រោះសីតុណ្ហភាពទាបជាងនេះ អាចរាំងស្ទះដល់ការលូតលាស់ និងការចេញផ្លែ ។ ទុរេនក៏ត្រូវការបរិមាណទឹកភ្លៀងគ្រប់គ្រាន់ផងដែរ ដោយទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំគួរមានចាប់ពី ១៥០០ មីលីម៉ែត្រឡើងទៅ ។ ទោះបីជាត្រូវការទឹកគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ ដើមទុរេនពេញវ័យក៏ត្រូវការរដូវប្រាំងដែលមានរយៈពេលពី ១ ទៅ ២ ខែផងដែរ ដើម្បីជំរុញការចេញផ្កា ។ បន្ទាប់ពីចេញផ្កា និងចាប់ផ្តើមបង្កើតផ្លែ ដើមទុរេនត្រូវការទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការលូតលាស់ផ្លែបានល្អ។ ដោយសារប្រព័ន្ធឫសរបស់ទុរេនមានលក្ខណៈរាក់ ការស្រោចស្រពបន្ថែម គឺចាំបាច់សម្រាប់គ្រប់ដំណាក់កាលនៃការលូតលាស់ ជាពិសេសក្នុងរដូវប្រាំង ។ ខេត្តកំពត ត្រូវបានគេដឹងថាមានអាកាសធាតុត្រូពិច ដែលមានសំណើមខ្ពស់ និងមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន ដែលជាលក្ខខណ្ឌអំណោយផលសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន ។ ទុរេនអាចទ្រាំទ្រនឹងសីតុណ្ហភាពទាបរហូតដល់ ១០ អង្សាសេ ប៉ុន្តែអាចបណ្តាលឱ្យជ្រុះស្លឹក ។ សីតុណ្ហភាពដែលធ្លាក់ចុះក្រោម ៥ អង្សាសេ អាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ដើមទុរេន ។
ខេត្តដែលអាចដាំបាននៅកម្ពុជា
ប្រទេសកម្ពុជាមានខេត្តជាច្រើនដែលមានលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុ និងដីសមស្របសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន។ ខេត្តកំពត ត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយថាជាតំបន់ដាំដុះទុរេនដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រទេស ។ កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ខេត្តនេះក្នុងនាមជាតំបន់ដាំដុះទុរេនដ៏លេចធ្លោ បង្ហាញថាមានចំណេះដឹង ធនធាន និងសក្តានុពលទីផ្សារល្អសម្រាប់គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងខេត្តនេះ។ ក្រៅពីខេត្តកំពត ខេត្តកំពង់ចាម ក៏ជាតំបន់ដាំដុះទុរេនដ៏សំខាន់មួយទៀតផងដែរ ។ ស្រុកសំឡូត ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ក៏ជាតំបន់មួយដែលមានការដាំដុះទុរេនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ។ ការលើកឡើងជាពិសេសអំពីស្រុកសំឡូត បង្ហាញថា តំបន់នេះអាចមានលក្ខខណ្ឌដី ឬអាកាសធាតុពិសេស ដែលអំណោយផលសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន។ ខេត្តផ្សេងទៀតដែលមានសក្តានុពលក្នុងការដាំដុះទុរេនរួមមាន ខេត្តត្បូងឃ្មុំ រតនគិរី កោះកុង និងព្រះសីហនុ ។ ការរីកលូតលាស់នៃខេត្តដែលសមស្របសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន បង្ហាញពីការកើនឡើងនៃចំណាប់អារម្មណ៍ និងសក្តានុពលនៃដំណាំនេះនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ លើសពីនេះទៀត ខេត្តមណ្ឌលគិរី ក៏ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាទីតាំងសក្តានុពលមួយសម្រាប់ការដាំដុះទុរេនពូជមូសាំងឃីង ដែលជាពូជដ៏ពេញនិយមមួយ ។ ទោះបីជាខេត្តស្វាយរៀងក៏មានការដាំដុះទុរេនផងដែរ ប៉ុន្តែមិនមានព័ត៌មានលម្អិតច្រើនអំពីទំហំ ឬភាពជោគជ័យនៃការដាំដុះនៅទីនោះទេ ។
ការកែប្រែដីដើម្បីដាំបាន
ប្រភេទដីនិងកម្រិត pH ដែលត្រូវការ
ទុរេនលូតលាស់បានល្អបំផុតនៅក្នុងដីដែលជ្រៅ ជីជាតិល្អ និងមានការបង្ហូរទឹកល្អ ដូចជាដីល្បាប់ខ្សាច់ ឬដីឥដ្ឋល្បាប់ ដែលសម្បូរទៅដោយសារធាតុសរីរាង្គ ។ លក្ខណៈពិសេសទាំងនេះធានាថា ឫសរបស់ដើមទុរេនអាចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីបានយ៉ាងងាយស្រួល ទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមគ្រប់គ្រាន់ និងមិនរងការខូចខាតដោយសារការកកស្ទះទឹក។ កម្រិត pH នៃដីដែលល្អបំផុតសម្រាប់ការដាំដុះទុរេនគឺស្ថិតនៅក្នុងចន្លោះពី ៥.៥ ទៅ ៦.៥ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាកម្រិតអាស៊ីតបន្តិចទៅអព្យាក្រឹត ។ កម្រិត pH នេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការធានាថា សារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗអាចត្រូវបានស្រូបយកដោយឫសរបស់ដើមទុរេនបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ ផ្ទុយទៅវិញ ដីឥដ្ឋធ្ងន់ ឬដីខ្សាច់ពេក មិនសូវអំណោយផលសម្រាប់ការលូតលាស់របស់ឫស និងការរក្សាសំណើម ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់របស់ដើមទុរេន ។
ការកែលំអដីនិងការដាក់ជី
ដើម្បីរៀបចំដីសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន ការបន្ថែមសារធាតុសរីរាង្គ គឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយ។ សារធាតុសរីរាង្គ ដូចជា កំប៉ុស ឬជីលាមកសត្វដែលរលួយល្អ មិនត្រឹមតែជួយបង្កើនជីជាតិរបស់ដីប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងធ្វើឱ្យរចនាសម្ព័ន្ធដីប្រសើរឡើង ដែលជួយដល់ការបង្ហូរទឹក និងការចរាចរខ្យល់ ។ មុនពេលដាំ ការធ្វើតេស្តដី ត្រូវបានណែនាំ ដើម្បីកំណត់កម្រិត pH និងជីជាតិបច្ចុប្បន្នរបស់ដី។ លទ្ធផលតេស្តនេះ នឹងជួយអ្នកក្នុងការសម្រេចចិត្តថាតើត្រូវការកែប្រែដីបែបណា និងបរិមាណជីដែលត្រូវប្រើប្រាស់ ។ ប្រសិនបើដីមានកម្រិត pH ទាបពេក (អាស៊ីត) ការដាក់កំបោរ អាចជួយបង្កើន pH ឱ្យស្ថិតក្នុងជួរដែលសមស្របសម្រាប់ការដាំដុះទុរេន ។ ក្រៅពីការកែលំអដី ការដាក់ជីក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរសម្រាប់ការលូតលាស់ និងការអភិវឌ្ឍន៍របស់ដើមទុរេន។ ជី NPK (អាសូត ផូស្វ័រ និងប៉ូតាស្យូម) ត្រូវបានណែនាំសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងដំណាក់កាលលូតលាស់ផ្សេងៗគ្នារបស់ដើមទុរេន ។ លើសពីនេះទៀត ការប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គ ដូចជា ជីលាមកមាន់ ឬលាមកគោ ក៏ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាមានសារៈសំខាន់ផងដែរ ព្រោះវាជួយធ្វើឱ្យដីមានជីជាតិក្នុងរយៈពេលវែង ។ សម្រាប់លទ្ធផលរហ័ស ការដាក់ជីតាមស្លឹក (foliar fertilization) អាចជួយបំពេញសារធាតុចិញ្ចឹមបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលលូតលាស់ដ៏សំខាន់ ។ សម្រាប់ការគ្រប់គ្រងទឹក និងជីបានកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ការអនុវត្តការស្រោចស្រពដំណក់ទឹក (drip irrigation) អាចជាជម្រើសដ៏ល្អ ព្រោះវាអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកផ្តល់ទឹក និងជីដោយផ្ទាល់ទៅកាន់ឫសរបស់ដើមទុរេន ។
ការជ្រើសរើសពូជ
ពូជពេញនិយមនិងពូជដើមនៅកម្ពុជា
នៅកម្ពុជា ពូជទុរេនជាច្រើនប្រភេទត្រូវបានគេដាំដុះ ដោយមានទាំងពូជដែលនាំចូល និងពូជដើម។ ពូជម៉ាន់ថង (Mon Thong) គឺជាពូជមួយក្នុងចំណោមពូជដែលពេញនិយមបំផុត ដែលត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសថៃ។ ពូជនេះត្រូវបានគេពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងដោយសារតែរសជាតិដ៏ឈ្ងុយឆ្ងាញ់ និងសាច់ផ្លែដែលមានសភាពក្រែម ។ ក្រៅពីពូជម៉ាន់ថង ក៏មានពូជទុរេនដើមនៅកម្ពុជាជាច្រើនប្រភេទផងដែរ ដែលរួមមាន ពូជអាំងសៀម នុយហុត ឡាជី ជូហុត និងដង្កាត់ ។ ពូជដើមទាំងនេះមានរសជាតិ និងលក្ខណៈពិសេសរៀងៗខ្លួន ដែលអាចជាជម្រើសដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកដែលចង់គាំទ្រពូជក្នុងស្រុក។ ពូជផ្សេងទៀតដែលក៏មានប្រជាប្រិយភាពផងដែរ រួមមាន ពូជសូនី (Chhunny) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាពិសេសនៅខេត្តកំពត និងពូជកូយ (Kop) ។ លើសពីនេះទៀត ពូជមូសាំងឃីង (Musang King) ដែលមានដើមកំណើតពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ក៏កំពុងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងចំណោមអ្នកដាំដុះទុរេននៅកម្ពុជា ។
កត្តាដែលត្រូវពិចារណាសម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារ
នៅពេលជ្រើសរើសពូជទុរេនសម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារ មានកត្តាមួយចំនួនដែលគួរពិចារណា។ ដំបូងបង្អស់ រសជាតិដែលអ្នកចូលចិត្ត គឺជាកត្តាសំខាន់។ ពូជទុរេននីមួយៗមានរសជាតិ និងក្លិនខុសៗគ្នា ដូច្នេះអ្នកគួរតែជ្រើសរើសពូជដែលអ្នក និងគ្រួសារអ្នកពេញចិត្ត ។ ទីពីរ ភាពធន់នឹងជំងឺ និងសត្វល្អិត ក៏ជាកត្តាដែលត្រូវគិតគូរផងដែរ ។ ការជ្រើសរើសពូជដែលធន់នឹងជំងឺ និងសត្វល្អិត នឹងជួយកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត និងថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត។ ទីបី រយៈពេលទុំ និងរដូវប្រមូលផល អាចជាកត្តាសំខាន់ ប្រសិនបើអ្នកមានបំណងប្រមូលផលនៅពេលជាក់លាក់ណាមួយ ។ ទីបួន ទំហំដើម និងទិន្នផល ក៏គួរត្រូវបានពិចារណាផងដែរ ជាពិសេសប្រសិនបើអ្នកមានដីមានកម្រិត ។ ទីប្រាំ ភាពងាយស្រួលក្នុងការថែទាំ គឺជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារ ។ ពូជខ្លះអាចត្រូវការការថែទាំច្រើនជាងពូជដទៃទៀត។ ជាចុងក្រោយ ប្រសិនបើអ្នកមានបំណងលក់ទុរេនរបស់អ្នក តម្រូវការទីផ្សារក្នុងស្រុក សម្រាប់ពូជជាក់លាក់ណាមួយ ក៏គួរត្រូវបានយកមកពិចារណាផងដែរ ។
តារាង៖ ពូជទុរេនដែលសមស្របសម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារនៅកម្ពុជា
ឈ្មោះពូជ (Variety Name) | ប្រភពដើម (Origin) | លក្ខណៈពិសេស (Key Characteristics) | កំណត់សម្គាល់សម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារ (Notes for Family-Scale Farming) |
ម៉ាន់ថង (Mon Thong) | ថៃ (Thailand) | រសជាតិឈ្ងុយឆ្ងាញ់ សាច់ក្រែម ក្លិនមិនខ្លាំងពេក ផ្លែធំ | ពេញនិយម ងាយស្រួលដាំ ផ្តល់ទិន្នផលល្អ |
អាំងសៀម (Ang Siam) | កម្ពុជា (Cambodia) | រសជាតិផ្អែម សាច់ទន់ | ពូជដើម អាចសាកសមនឹងលក្ខខណ្ឌក្នុងស្រុក |
នុយហុត (Nungoi) | កម្ពុជា (Cambodia) | រសជាតិផ្អែម ក្លិនពិសេស | ពូជដើម ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាពូជល្អបំផុតមួយ |
ឡាជី (Laichee) | កម្ពុជា (Cambodia) | សាច់ទន់ដូចក្រែម | ពូជដើម ពេញនិយមក្នុងចំណោមភ្ញៀវទេសចរ |
ជូហុត (Jouhot) | កម្ពុជា (Cambodia) | រសជាតិផ្អែមលាយល្វីង | ពូជដើម មានរសជាតិប្លែក |
ដង្កាត់ (Dongkat) | កម្ពុជា (Cambodia) | មិនមានព័ត៌មានលម្អិត | ពូជដើម ត្រូវការការស្រាវជ្រាវបន្ថែម |
សូនី (Sony/Chhunny) | ថៃ (Thailand) | រសជាតិផ្អែម ក្លិនខ្លាំង | ពេញនិយមនៅខេត្តកំពត |
កូយ (Kop) | មិនច្បាស់ (Unknown) | មិនមានព័ត៌មានលម្អិត | អាចមានប្រជាប្រិយភាពក្នុងតំបន់ខ្លះ |
មូសាំងឃីង (Musang King) | ម៉ាឡេស៊ី (Malaysia) | រសជាតិល្វីងផ្អែម សាច់ក្រាស់ ពណ៌លឿងមាស | កំពុងពេញនិយម តម្លៃខ្ពស់ ត្រូវការការថែទាំល្អ |
ការថែទាំដាំដុះ
ការជ្រើសរើសកូនឈើ
នៅពេលចាប់ផ្តើមដាំទុរេនលក្ខណៈគ្រួសារ ការជ្រើសរើសកូនឈើដែលមានគុណភាពល្អ គឺជាជំហានដំបូងដ៏សំខាន់។ អ្នកគួរតែជ្រើសរើសកូនឈើដែលមានសុខភាពល្អ មិនមានសញ្ញានៃជំងឺ ឬការបំផ្លាញដោយសត្វល្អិត ។ កូនឈើដែលបានផ្សាំ ត្រូវបានគេណែនាំ ព្រោះវាមានទំនោរលូតលាស់លឿន និងចាប់ផ្តើមផ្តល់ផលបានឆាប់រហ័សជាងកូនឈើដែលដាំពីគ្រាប់ ។ វាជាការល្អបំផុតក្នុងការទិញកូនឈើរបស់អ្នកពីប្រភពដែលទុកចិត្តបាន ដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អក្នុងការផ្គត់ផ្គង់កូនឈើដែលមានគុណភាព ។
ដំណើរការដាំ
ពេលវេលាដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ការដាំកូនឈើទុរេនគឺនៅដើមរដូវវស្សា នៅពេលដែលដីមានសំណើមគ្រប់គ្រាន់ ។ ដំបូង អ្នកគួរតែជីករណ្តៅដាំដែលមានទំហំសមស្រប ធំល្មមឱ្យឫសលូតលាស់បានស្រួល ។ បន្ទាប់មក លាយដីដែលជីកចេញពីរណ្តៅជាមួយនឹងជីកំប៉ុស ឬជីលាមកសត្វដែលរលួយល្អ ដើម្បីបង្កើនជីជាតិរបស់ដី ។ ដាក់កូនឈើចូលក្នុងរណ្តៅដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ត្រូវប្រាកដថា ឫសមិនរងការខូចខាតឡើយ ។ បន្ទាប់មក គ្របដីល្បាយជីនៅជុំវិញគល់ឈើ ហើយស្រោចទឹកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីជួយឱ្យដីនៅជាប់នឹងឫស ។
គម្លាតដាំ
គម្លាតនៃការដាំកូនឈើទុរេន អាចប្រែប្រួលអាស្រ័យលើពូជទុរេន និងទំហំដីដែលអ្នកមាន ។ ជាទូទៅ គម្លាតពី ១០ គុណនឹង ១០ ម៉ែត្រ ទៅ ១២ គុណនឹង ១២ ម៉ែត្រ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាសមស្របសម្រាប់ការដាំដុះលក្ខណៈគ្រួសារ ។ គម្លាតនេះធានាថា ដើមឈើនីមួយៗមានកន្លែងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការលូតលាស់ និងទទួលបានពន្លឺថ្ងៃគ្រប់គ្រាន់ ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការធ្វើរស្មីសំយោគ និងការផលិតផ្លែ ។
ការថែទាំដើមទុរេន
កាលវិភាគស្រោចស្រព
ការស្រោចទឹកឱ្យបានទៀងទាត់ គឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃការថែទាំដើមទុរេន ជាពិសេសក្នុងរដូវប្រាំង និងអំឡុងពេលដែលផ្លែកំពុងលូតលាស់ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកគួរតែប្រយ័ត្នកុំស្រោចទឹកច្រើនពេក ជាពិសេសនៅក្នុងដីដែលមិនសូវមានការបង្ហូរទឹកល្អ ព្រោះវាអាចនាំឱ្យរលួយឫស ។ មុនពេលដើមទុរេនចេញផ្កា អ្នកគួរតែកាត់បន្ថយការស្រោចទឹក ដើម្បីជួយជំរុញការចេញផ្កា ។ នៅពេលដែលផ្លែចាប់ផ្តើមលូតលាស់ អ្នកគួរតែបង្កើនការស្រោចទឹកវិញ ដើម្បីធានាថា ផ្លែមានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍បានល្អ ។ សម្រាប់ដើមទុរេនវ័យក្មេង ពួកវាងាយនឹងរងគ្រោះដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត ដូច្នេះការស្រោចទឹកឱ្យបានត្រឹមត្រូវ គឺជាកត្តាសំខាន់បំផុតសម្រាប់ការរស់រានមានជីវិត និងការលូតលាស់របស់វា ។
ផែនការដាក់ជី
ការដាក់ជីជាប្រចាំ គឺជាការចាំបាច់សម្រាប់ដើមទុរេន ដើម្បីធានាបាននូវការលូតលាស់ល្អ និងការផ្តល់ផលដែលមានគុណភាព។ អ្នកគួរតែដាក់ជីតាមដំណាក់កាលលូតលាស់ផ្សេងៗគ្នារបស់ដើម ។ ការប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គ និងជីគីមីឱ្យមានតុល្យភាព ត្រូវបានណែនាំ ។ ជីសរីរាង្គ ជួយធ្វើឱ្យដីមានជីជាតិក្នុងរយៈពេលវែង ខណៈដែលជីគីមីអាចផ្តល់សារធាតុចិញ្ចឹមចាំបាច់បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ការធ្វើតេស្តដី និងស្លឹក អាចជួយអ្នកក្នុងការកំណត់តម្រូវការជីរបស់ដើមទុរេនរបស់អ្នកបានកាន់តែច្បាស់លាស់ ។
តារាង៖ កាលវិភាគណែនាំសម្រាប់ការដាក់ជីដើមទុរេន
ដំណាក់កាលលូតលាស់ (Growth Stage) | ប្រភេទជីដែលបានណែនាំ (Recommended Fertilizer Type) | សមាមាត្រជី (Fertilizer Ratio) | ប្រេកង់នៃការដាក់ជី (Frequency of Application) | បរិមាណជី (Quantity per Tree) |
កូនឈើ (Seedling) | ជីដែលមានអាសូត និងផូស្វ័រខ្ពស់ (High Nitrogen and Phosphorus) | ឧទាហរណ៍៖ 15-15-15 | រៀងរាល់ ៣-៤ ខែម្តង (Every 3-4 Months) | 100-200 ក្រាម (grams) |
ដើមវ័យក្មេង (Young Tree) | ជីមានតុល្យភាព (Balanced NPK) | ឧទាហរណ៍៖ 15-15-15 ឬ 16-16-16 | រៀងរាល់ ៣ ខែម្តង (Every 3 Months) | 500-1000 ក្រាម (grams) |
មុនចេញផ្កា (Pre-Flowering) | ជីមានផូស្វ័រ និងប៉ូតាស្យូមខ្ពស់ (High Phosphorus and Potassium) | ឧទាហរណ៍៖ 9-27-27 ឬ 12-24-12 | 2 ខែមុនចេញផ្កា (2 Months Before Flowering) | 1-2 គីឡូក្រាម (kilograms) |
កំពុងចេញផ្កា (Flowering) | ជីមានប៉ូតាស្យូមខ្ពស់ (High Potassium) | ឧទាហរណ៍៖ 13-0-46 | នៅពេលចេញផ្កា (At Flowering) | 500 ក្រាម (grams) |
កំពុងលូតលាស់ផ្លែ (Fruit Development) | ជីមានប៉ូតាស្យូមខ្ពស់ (High Potassium) | ឧទាហរណ៍៖ 12-12-17 ឬ 13-13-21 | រៀងរាល់ខែ (Every Month) | 1-3 គីឡូក្រាម (kilograms) |
ក្រោយប្រមូលផល (Post-Harvest) | ជីមានតុល្យភាព (Balanced NPK) | ឧទាហរណ៍៖ 15-15-15 | ភ្លាមៗក្រោយប្រមូលផល (Immediately After Harvest) | 1-2 គីឡូក្រាម (kilograms) |
ជីសរីរាង្គ (Organic Fertilizer) | ជីលាមកសត្វ កំប៉ុស (Animal Manure, Compost) | - | រៀងរាល់ ៦ ខែម្តង (Every 6 Months) | 5-10 គីឡូក្រាម (kilograms) |
បច្ចេកទេសកាត់មែក
ការកាត់មែក គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃការថែទាំដើមទុរេន។ អ្នកគួរតែកាត់មែកដែលងាប់ ឈឺ ឬមានសត្វល្អិតបំផ្លាញ ដើម្បីការពារការរីករាលដាលនៃជំងឺ និងសត្វល្អិត ។ ការកាត់មែកខ្ចីដែលដុះពន្លូតពេក ឬដុះក្រាស់ៗ នឹងជួយបង្កើនពន្លឺ និងខ្យល់ចេញចូលក្នុងគុម្ព ដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ផ្លែ និងការការពារជំងឺ ។ អ្នកក៏គួរតែកាត់មែកដើម្បីគ្រប់គ្រងទំហំ និងរូបរាងរបស់ដើម ឱ្យសមស្របនឹងលក្ខខណ្ឌដី និងលំហដែលមាន ។ ពេលវេលាដែលល្អបំផុតសម្រាប់ការកាត់មែក គឺក្រោយពេលប្រមូលផល និងមុនពេលដើមឈើចាប់ផ្តើមចេញផ្កា ។
ការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតនិងជំងឺ
ការតាមដានដើមទុរេនរបស់អ្នកជាប្រចាំ គឺចាំបាច់ណាស់ដើម្បីរកមើលសញ្ញានៃសត្វល្អិត ឬជំងឺ ។ ការរកឃើញបញ្ហានៅដំណាក់កាលដំបូង នឹងធ្វើឱ្យការគ្រប់គ្រងកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។ ប្រសិនបើអ្នករកឃើញសត្វល្អិត ឬជំងឺ អ្នកអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត និងថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត ប្រសិនបើចាំបាច់ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកគួរតែពិចារណាលើវិធីសាស្ត្រគ្រប់គ្រងសត្វល្អិត និងជំងឺបែបសរីរាង្គ ឬរួមបញ្ចូលគ្នាជាមុនសិន។ ការអនុវត្តអនាម័យសួនឱ្យបានល្អ ដូចជា ការកម្ចាត់ស្លឹកឈើជ្រុះ និងមែកដែលងាប់ ក៏អាចជួយការពារការកើនឡើងនៃសត្វល្អិត និងជំងឺផងដែរ ។ ជំងឺរលួយគល់ដើមទុរេន (Phytophthora palmivora) និងសត្វល្អិតចោះដើម (Batocera rufomaculata) គឺជាបញ្ហាទូទៅដែលត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានសត្វល្អិត និងជំងឺជាច្រើនប្រភេទទៀត ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ដើមទុរេន ដូច្នេះការយល់ដឹងអំពីសញ្ញា និងវិធីគ្រប់គ្រងរបស់ពួកវា គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ។
តារាង៖ សត្វល្អិត និងជំងឺទូទៅរបស់ទុរេននៅកម្ពុជា និងវិធីគ្រប់គ្រង
ឈ្មោះសត្វល្អិត/ជំងឺ (Pest/Disease Name) | សញ្ញា (Symptoms) | វិធីគ្រប់គ្រង (Management Strategies) |
ចៃហ្វូង (Mealybugs) | ឃើញដូចម្សៅសនៅលើស្លឹក ផ្លែ ឬមែកខ្ចី | កាត់ចេញផ្នែកដែលរងការបំផ្លាញខ្លាំង ប្រើថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត |
ដង្កូវចោះផ្លែ (Fruit Borer) | មានរន្ធតូចៗនៅលើផ្លែ អាចមានលាមកដង្កូវចេញមក | រុំផ្លែ ប្រើថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត |
ដង្កូវចោះដើម (Stem Borer) | មានរន្ធធំៗនៅលើដើម អាចមានកំទេចឈើចេញមក | ចាប់ដង្កូវចេញពីក្នុងរន្ធ បិទរន្ធដោយដីល្បាប់ |
ជំងឺរលួយគល់ (Phytophthora Canker) | មានស្នាមដំបៅនៅលើគល់ ឬមែក អាចមានទឹកកំអែលហូរចេញមក ស្លឹកប្រែពណ៌លឿង និងជ្រុះ | កាត់ចេញផ្នែកដែលរងការបំផ្លាញ ប្រើថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត ធានាការបង្ហូរទឹកល្អ |
ជំងឺស្លឹកក្រហម (Leaf Blight) | មានចំណុចពណ៌ត្នោត ឬក្រហមនៅលើស្លឹក ស្លឹកអាចជ្រុះ | ប្រើថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត កាត់ចេញស្លឹកដែលរងការបំផ្លាញ |
ជំងឺផ្សិតម្សៅ (Powdery Mildew) | មានម្សៅសនៅលើស្លឹកខ្ចី | ប្រើថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត |
រយៈពេលប្រមូលផល
សញ្ញានៃភាពចាស់ទុំ
នៅពេលដែលផ្លែទុរេនទុំពេញលេញ វានឹងជ្រុះចេញពីដើមដោយខ្លួនឯង ។ នេះគឺជាសញ្ញាមួយដែលបង្ហាញថា ផ្លែទុរេនបានទុំល្អ និងមានរសជាតិឆ្ងាញ់បំផុត។ ក្រៅពីការជ្រុះដោយខ្លួនឯង ក៏មានសញ្ញាផ្សេងទៀតដែលអ្នកអាចสังเกตបាន ដើម្បីកំណត់ថា ផ្លែទុរេនទុំហើយឬនៅ។ សញ្ញាទាំងនោះរួមមាន ក្លិនក្រអូបខ្លាំងចេញពីផ្លែ ពណ៌របស់ផ្លែប្រែប្រួលទៅជាពណ៌លឿង ឬពណ៌ត្នោតបន្តិច និងសំឡេងគោះផ្លែ ដែលលឺសូរប្រហោង ។ លើសពីនេះទៀត ដើមទងរបស់ផ្លែទុរេនទុំ នឹងនៅស្រស់ និងមានពណ៌បៃតងខ្ចី ។
ពេលវេលាប្រមូលផលនៅកម្ពុជា
រដូវប្រមូលផលទុរេននៅកម្ពុជា ជាទូទៅគឺចាប់ពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា ដល់ខែកក្កដា ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅខេត្តកំពត រដូវប្រមូលផលអាចបន្តរហូតដល់ខែកញ្ញា ដែលបង្ហាញថា រដូវប្រមូលផលអាចមានភាពខុសគ្នាបន្តិចបន្តួចអាស្រ័យលើតំបន់ និងពូជ ។ កត្តាអាកាសធាតុ ដូចជា បរិមាណទឹកភ្លៀង និងសីតុណ្ហភាព ក៏អាចប៉ះពាល់ដល់ទិន្នផល និងពេលវេលាប្រមូលផលផងដែរ ។ គេបានកត់សម្គាល់ឃើញថា ទិន្នផលទុរេនអាចខ្ពស់ជាងធម្មតា នៅរដូវវស្សាដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន ។
No comments
Post a Comment
៙ គោលការណ៍ក្នុងការផ្តល់យោបល់ ៖
1. យោបល់ត្រូវតែសរសេរជាភាសាខ្មែរ ពាក្យបច្ចេកទេសអាចសរសេរជាភាសាអង់គ្លេស។
2. យោបល់មិនត្រូវលើសពី 1000 តួអក្សរឡើយ។ ការបំបែកយោបល់មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតទេ។
3. យោបល់ដែលចាត់ទុកថាជា Spam ឬមានគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតែមួយមុខ នឹងត្រូវលុប។
4. ការពិភាក្សាអំពីនយោបាយមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតនៅលើគេហទំព័រនេះទេ។
5. ការចែករំលែកតំណភ្ជាប់ដែលពាក់ព័ន្ធត្រូវបានអនុញ្ញាត។ តំណភ្ជាប់និងតម្រងពាក្យខ្លះត្រូវបានហាមឃាត់។
6. យោបល់ដែលរអ៊ូរទាំអំពីប្រធានបទនៃការបង្ហោះ ឬប្រភពរបស់វានឹងត្រូវលុប។
7. ការប្រើភាសាប្រមាថក្នុងយោបល់ ឬឈ្មោះអ្នកប្រើប្រាស់នឹងបណ្តាលឱ្យមានការហាមឃាត់។
8. ការវាយប្រហារ/ការបៀតបៀនដោយផ្ទាល់ នឹងបណ្តាលឱ្យមានការហាមឃាត់ភ្លាមៗ។
9. អ្នកសម្របសម្រួលអាចកែប្រែ/លុបយោបល់ដោយមិនចាំបាច់ជូនដំណឹង។